Ένας υγιεινός τρόπος ζωής και ιδιαίτερα η υγιεινή διατροφή, σχετίζεται με μη αλλοίωση της μνήμης, διαπιστώνει μια δεκαετής μελέτη σε ηλικιωμένους ενήλικες στην Κίνα, που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στην επιστημονική επιθεώρηση British Medical Journal (BMJ).
Ακόμη και για τους φορείς του γονιδίου της απολιποπρωτεΐνης Ε (APOE) – τον ισχυρότερο γνωστό παράγοντα κινδύνου για τη νόσο του Αλτσχάιμερ και τις σχετικές άνοιες – ένας υγιεινός τρόπος ζωής βρέθηκε ότι επιβραδύνει την απώλεια μνήμης.
Η μνήμη μειώνεται συνεχώς όσο οι άνθρωποι γερνούν, αλλά τα στοιχεία από τις υπάρχουσες μελέτες είναι ανεπαρκή για την αξιολόγηση της επίδρασης ενός υγιεινού τρόπου ζωής στην ποιότητα της μνήμη στα γεράματα. Και δεδομένων των πολλών πιθανών αιτιών μείωσης της μνήμης, μπορεί να χρειαστεί ένας συνδυασμός υγιεινών συμπεριφορών για ένα βέλτιστο αποτέλεσμα.
Για να το διερευνήσουν περαιτέρω, οι ερευνητές από το Νοσοκομείο Σουανγού της Κίνας και το Εθνικό Κέντρο Νευρολογικών Διαταραχών του Πεκίνου ανέλυσαν δεδομένα από 29.000 ενήλικες ηλικίας τουλάχιστον 60 ετών (μέση ηλικία 72, 49% γυναίκες) με φυσιολογική γνωστική λειτουργία. Στην αρχή της μελέτης το 2009, η λειτουργία της μνήμης μετρήθηκε χρησιμοποιώντας το τεστ Auditory Verbal Learning (AVLT) και οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν για το γονίδιο APOE (το 20% βρέθηκε ότι ήταν φορείς). Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκαν αξιολογήσεις παρακολούθησης κατά τα επόμενα 10 χρόνια το 2012, το 2014, το 2016 και το 2019.
Στη συνέχεια υπολογίστηκε μια βαθμολογία υγιεινού τρόπου ζωής που προέκυπτε από τον συνδυασμό έξι παραγόντων: υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, ενεργή κοινωνική επαφή (π.χ. να βλέπεις φίλους και οικογένεια), γνωστική δραστηριότητα (π.χ. γραφή, ανάγνωση, σταυρόλεξα), απουσία καπνίσματος και μηδενική κατανάλωση αλκοόλ.
Με βάση τη βαθμολογία τους, που κυμαίνεται από 0 έως 6, οι συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν σε μια ομάδα ευνοημένων (4 έως 6 υγιείς παράγοντες), μια μέση ομάδα (2 έως 3 υγιείς παράγοντες) ή μια δυσμενή ομάδα (0 έως 1 υγιείς παράγοντες) ομάδες τρόπου ζωής και αντίστοιχα σε φορείς APOE και μη. Αφού έλαβαν υπόψη μια σειρά άλλων υγειονομικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάθε μεμονωμένη υγιής συμπεριφορά συσχετίστηκε με βραδύτερη από το μέσο όρο μείωση της μνήμης σε διάρκεια 10 ετών.
Η υγιεινή διατροφή είχε την ισχυρότερη επίδραση στην επιβράδυνση της μείωσης της μνήμης, ακολουθούμενη από τη γνωστική δραστηριότητα και στη συνέχεια τη σωματική άσκηση. Σε σύγκριση με την ομάδα που είχε δυσμενή τρόπο ζωής, η μείωση της μνήμης στην ομάδα του ευνοϊκού τρόπου ζωής ήταν 0,28 βαθμούς πιο αργή σε μια δεκαετία και η μείωση της μνήμης στην ομάδα του μέσου τρόπου ζωής ήταν 0,16 μονάδες πιο αργή. Συμπερασματικά, οι δύο πρώτες ομάδες, είχαν πολλές πιθανότητες να μην εκδηλώσουν ήπια γνωσιακή έκπτωση και άνοια.
Οι συμμετέχοντες με το γονίδιο APOE από την ευνοημένη και τη μέση ομάδα παρουσίασαν επίσης βραδύτερο ρυθμό μείωσης της μνήμης από εκείνους με δυσμενή τρόπο ζωής (0,027 και 0,014 μονάδες ετησίως πιο αργά, αντίστοιχα). Επιπλέον, όσοι είχαν ευνοϊκό ή μέσο τρόπο ζωής είχαν σχεδόν 90% και σχεδόν 30% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια ή ήπια γνωστική εξασθένηση σε σχέση με εκείνους με δυσμενή τρόπο ζωής, και η ομάδα με το γονίδιο APOE είχε παρόμοια αποτελέσματα.
Καθώς πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης, δεν μπορεί να προσδιορίσει την αιτία και οι ερευνητές αναγνωρίζουν ορισμένα όρια, όπως η πιθανότητα σφαλμάτων λόγω της αυτοαναφοράς των παραγόντων τρόπου ζωής που δεν δύνανται να επαληθευτούν. Από την άλλη η συγκεκριμένη έρευνα θεωρείται εξαιρετικά αξιόπιστη λόγω του δείγματος της, δηλαδή του μεγάλου αριθμού ανθρώπων που συμμετείχαν, αλλά και την διάρκεια παρακολούθησής τους. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές λένε ότι τα αποτελέσματά τους παρέχουν ισχυρές αποδείξεις ότι η τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με συνδυασμό θετικών συμπεριφορών σχετίζεται με βραδύτερο ρυθμό μείωσης της μνήμης, ακόμη και για άτομα που είναι γενετικά επιρρεπή στην εξασθένιση της μνήμης.
Σύμφωνα με την Eef Hogervorst, πρόεδρο της έδρας Βιολογικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Loughborough της Αγγλίας, «Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όσες περισσότερες από τις 6 συνήθειες ακολουθούμε, τόσο πιο δυνατή είναι η μνήμη μας στα γεράματα». Με απλά λόγια, όσο περισσότερους από αυτούς τους παράγοντες καταφέρει να εφαρμόσει ο άνθρωπος, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να παραμείνει η μνήμη του ισχυρή ώστε μέχρι το τέλος της ζωής του να αποφύγει την έκπτωσή της. Είναι εξαιρετικά σημαντικοί αυτοί οι παράγοντες για τη μνήμη, που τα αποτελέσματά τους μπορούν να βοηθήσουν σε σημαντικό βαθμό και τους ανθρώπους που έχουν το γονίδιο APOEε4, αναφέρουν με έμφαση οι επιστήμονες.